De grote beuk van B.C. Koekkoek

De grote beuk voor kasteel Mooijland, tussen Kleef en Kalkar werd door Barend Cornelis Koekkoek in 1840 vereeuwigd met olieverf op doek. Bestaat deze beuk nog of alleen op dit schilderij?

Ongeveer een maand geleden was ik vanuit Kleve onderweg naar Kalkar. Links doemt kasteel Mooijland op boven de grote loofbomen. Bij de rotonde aan de Kalkarerstrasse rijd ik meestal rechtdoor maar deze keer nam ik de eerste afslag om via de Moyländer Allee naar de Alte Bahn te rijden. Kasteel Mooijland achterlatend.

In een flauwe bocht staan twee oude bomen. Een beuk en een eik.Alsof zij de enige twee overlevenden van de tijd zijn en nu omringd worden door jonge bomen. De beuk heeft een enorme misvormde knots. Dichterbij gekomen ziet men hoe de beuk zijn wonden heeft gelikt. Een grote afgebroken tak is enigzins geheeld en een nieuwe tak heeft zich tussen de knots en de stam naar buiten geduwd.

De Allee, nu geasfalteerd, maakt een flauwe bocht om de twee oude bomen heen. Dit vertoont veel overeenkomsten met het schilderij van Koekkoek. Nu weet ik dat het perspectief op het doek niet helemaal klopt maar op onderstaande foto ligt het kasteel recht vooruit. Dit is helaas niet meer te zien vanwege de begroeiing.

Op de voorgrond staat een eik en verderop een beuk. De takken van de beuk staan net zo chaotisch als de beuk van Koekkoek. De afgebroken tak is nog altijd te zien.

Vermoedelijk is deze boom rond 500 jaar oud. Dit zou betekenen dat de beuk in 1840 ongeveer 350 jaar geweest zou zijn. Een kenner zou dit moeten bevestigen.

Het kan zijn dat ik mij vergis maar de positie komt overeen met het schilderij. Is het de oude beuk van Barend Cornelis Koekkoek of bestaat deze alleen nog op dit ene schilderij?

Het mysterie dem Alten Friedhof

Het Alte Friedhof in Kleve, gelegen tussen Lindenallee en Frankenstrasse, herbergt een grote geschiedenis. Sinds 1810 werden hier voorname burgers begraven. Gedeeltelijk in eenvoudige graven maar ook grafkelders met kunstzinnige monumenten. Omdat Barend Cornelis Koekkoek hier ook begraven is of beter gezegd was, is het idee ontstaan om de historie van deze begraafplaats te onderzoeken.

Kalvarienberg

In 1862 overleed Koekkoek in zijn huis aan de Minoritenplatz door meervoudige beroertes. Zijn vrouw heeft hem als laatste eerbetoon laten begraven op het Alte Friedhof in de Oberstadt van Kleve. Een rustieke begraafplaats met prachtige grafzerken en monumenten. In het centrum staat de Kalvarienberg van beeldhouwer Hendrik van der Geld.

Van deze begraafplaats is weinig overgebleven. Nadat we meerdere mensen gesproken hebben, heeft deze plek de WOII nagenoeg ongeschonden overleefd. Er is een bom ontploft in de na-oorlogse tijd nadat deze onschadelijk gemaakt zou worden. Dit liep voor de specialist niet goed af. De bom ontplofte terwijl er 50 meter verderop kinderen aan het spelen waren. Het feit dat bijna alle venijnbomen van toentertijd er nog mooi in twee rijen langs de ingang staan opgesteld, weliswaar niet meer als mooie kegels, bewijst dat het hier de oorlog heeft overleefd. Bij mij rijst dan de vraag: Waarom is er dan zo weinig overgebleven?

Het is voornamelijk Heinz Goertz, gepensioneerd leraar uit Dusseldorf, die mij de grote waarde heeft laten zien van deze begraafplaats. Heinz is actief in de Kleefse politiek. Waar het bij mij in eerste instantie ging om het graf van Koekkoek, heeft hij mijn nieuwsgierigheid opgewekt om een onderzoek te beginnen naar de ondergang van de eens zo mooie begraafplaats.

Tot vorige maand bestond voor mij alleen nog de steen die herinnert aan de eens zo grote kunstenaar B.C. Koekkoek.

De plaat ligt er in het begin van de herfst wat troosteloos bij. De eerste bladeren van de grote eiken bedekken zijn “graf”. Mijn zoon en ik, bewapend met bezem en een emmer sop, zijn naar het Friedhof getrokken om de plaat schoon te maken. Wanneer de steen schoon is en de letters van zijn naam weer te zien zijn met behulp van een tandenborstel, leggen wij er een bos bloemen op.

Het ziet er weer mooi uit. Tegelijkertijd bekruipt mij een gevoel van triestheid. De plaat is ooit van een andere overledene geweest. De 15 centimeter dikke en een meter bij twee meter plaat is omgedraaid en de naam Koekkoek er in gegraveerd. Waarom? Omdat er van het originele graf niets meer overgebleven is. Het is goed mogelijk dat de resten nog ergens op de begraafplaats verspreid liggen of dat deze ooit naar de nieuwe begraafplaats aan de Merowingerstrasse gebracht zijn. Daar zijn de resten samen met die van andere overledenen in een gat gegooid en heeft men het nagelaten er enige documentatie van bij te houden. U begrijpt dat dit zeer interessant is om te achterhalen wat er daadwerkelijk gebeurd is. Met name omdat er verschillende waarheden zijn.

De indeling Alte Friedhof

Van de Lindenallee bekeken was de hoofdingang waar het middenpad begint. De hele begraafplaats was omheind door een 130 cm hoge muur. Hier is alleen nog een gedeelte van over. Deze vindt men aan de rechterkant achter het Hoffmann monument.

Dit monument stond tot voor een tiental jaar terug op de plaats waar vroeger een levendige handel en productie in schoenen plaatsvond. Nu staat er een groot winkelcentrum. De eigenaar heeft het monument laten verplaatsen naar het Alte Friedhof op een plek waar vermoedelijk de tombe stond van Hiby, een vooraanstaande familie uit Kleve. Het monument is voor de gevallen medewerkers van de schoenenfabriek Elefanten, in beide wereldoorlogen. Volgens Heinz zou het beter zijn wanneer de gemeente het monument weer terug zouden zetten op of in de buurt van het winkelcentrum. Waar het nu staat zal het de tijd niet overleven omdat de metalen kruizen een voor een door dieven verwijderd worden.

De schilder Koekkoek en zijn leerlingen Klombeck en Tavenraath, schijnen ook op deze begraafplaats te liggen. Ook daarvan is niet bekend waar precies. Volgens het archief ligt Koekkoek op veld F2. Vanuit de ingang bezien, het tweede veld aan de linkerkant. Wanneer men dit alles verneemt dan ziet het er niet hoopvol uit. Echter, het feit dat wij er pas een aantal weken mee bezig zijn en er nog voldoende informatie te verkrijgen is,ben ik ervan overtuigd dat de waarheid rond dem Alte Friedhof eens verteld wordt.

Wordt vervolgd…

Met dank aan: Stadsarchief Kleve, Frans Matenaar Haus, De heer Van Brock en zijn dochter, de heer Van Briel. Een speciale dank aan Heinz Goertz.

Gemoederen lopen op bij eerste openbare raadsvergadering in Kleve

Tijdens de eerste algemene raadsvergadering in de Stadthalle, op initiatief van burgerbewegingen komen de emoties los. De enorme impact van een groot bouwproject in het centrum van Kleve raakt menigeen hard. Een kolos van een gebouw van 120 meter lengte en vier etages hoog is teveel op het kleine stuk grond midden in het nieuwe centrum.

Op maandagavond 24 September om half acht begint de eerste openlijke raadsvergadering waarbij alle partijvoorzitters aanwezig zijn. Ruim vierhonderd burgers nemen de moeite om op deze herfstavond naar de Stadthalle te komen. De kunstenaar en activist Max Knippert staat aan de deur en deelt pamfletten uit om de burgers ertoe te bewegen, tegen het project te stemmen.

De vergadering wordt geopend door een WDR presentator. Hij verwelkomt de voorzitters van CDU, SPD, Grünen, FDP en OK, Offene Kleve. De gasten van vanavond zijn het architecten bureau Satowski en Partner en de heer Thomas Rieck van de investeerders groep uit zuid Duitsland. Een powerpoint presentatie moet de bezoekers en partijen een inzicht geven waarom juist de bebouwing van de Minoritenplatz in het nieuwe centrum doorgang moet vinden.

De bouwkavels, zoals genoemd in het plan zijn kavel 2 en kavel 3a. Deze werden door goedkeuren van de fracties samengevoegd in eerste instantie voor de bouw van het nieuwe gemeentehuis. In 2007 is dit plan voorgelegd aan het volk door middel van een referendum. Renovatie van het bestaande gebouw of nieuwbouw. De meerderheid stemde voor renovatie omdat dit de goedkoopste variant was. In 2009 brengt de gemeente het nieuws naar buiten dat renovatie zes miljoen euro duurder zal uitvallen en daarmee kostbaarder wordt dan nieuwbouw. Na veel tegenstand door verschillende fracties is er nog steeds geen beslissing genomen. Nu een groot investeerder een nieuw inkoopcentrum wil bouwen op voornoemde kavels besluiten de CDU en SPD haast te maken om de plannen spoedig door te voeren.

De powerpoint presentatie laat een enorm gebouw zien van 120 meter lang en vier etages hoog. De eerste twee etages zullen een groot electronica concern herbergen en een grote kleding discount. Deze zijn nu vertegenwoordigd in het overdekte winkelcentrum “Neue Mitte”. Tegenstanders vrezen een leegloop van dit centrum wanneer beide winkels vertrekken.

De derde en vierde etage zullen kantoren herbergen. Overigens nog zonder bestemming. Om alles af te maken komt er een ondergrondse parkeergarage. De enorme muur van 120 meter lang sluit de achterliggende winkels af van het zicht en het Turmcafe aan de Minoritenplatz zal verdwijnen in de schaduw van dit kolos. Het uitzicht vanuit het museum Haus Koekkoek, het huis van de voormalige beroemde nederlandse landschapsschilder zal niet meer geheel te zien zijn vanuit de westzijde van het voorliggende park.

De bestuursfracties CDU en SPD zijn tot dusver voorstanders en duidelijke tegenstanders de Grünen, FDP en OK. De heer Udo Janssen van het CDU sprak zeer belerend naar de burgers in het publiek. “We hebben dit toch al allemaal besproken? Waarom bent u hier nog?” De andere partij, de SPD, verweet het publiek niet met alternatieven te komen. De sfeer werd hierdoor gespannen en vanuit de publieke volgde door een aantal mensen boe geroep.

De FDP, de Grünen en OK zijn tegen het plan om deze kavels als een te verkopen. De OK ziet het liefst helemaal af van de bebouwing en de Grünen willen een veel compactere variant van het gebouw. De FDP is verrassend tegen. De duitse “VVD” zou toch juist dit projecten omarmen? Zij vinden echter dat er een opdeling moet komen van de kavel in zes verschillenden kavels. Op deze manier worden de grootinvesteerders geweerd uit Kleve en kunnen lokale investeerders, kleine bouwprojecten bewerkstelligen. Het electronica concern en de kledingdiscount blijven in de “Neue Mitte” en waarborgen daarmee de arbeidsplaatsen. De heer Siegbert Garricht van de Grünen voegt daar nog aan toe dat er ook laagbouwwoningen beschikbaar moeten komen. Mede gelet op de nieuwe universiteit aan de overkant van de Minoritenplatz zou dit een goede aanvulling zijn op het tekort aan woningen voor studenten.

De universiteit: “Hochschule Rhein Waal”, is afgelopen week geopend en biedt plaats aan vijfduizend studenten met voertaal engels. Wil men deze groep in het weekend in de stad houden dan zal de gemeente toch echt met een beter plan moeten komen.

Om half tien loopt de vergadering ten einde en de conclusie is eenvoudig. Uit het applaus blijkt dat de meerderheid van de aanwezigen tegen is. De tijd laat het echter niet toe om de alternatieven te bespreken. Er moet dan ook een vervolgvergadering plaatsvinden waar andere varianten besproken kunnen worden.

Buiten de Stadthalle hebben een aantal mensen te kennen gegeven dat ze zeer sceptisch zijn over het voornemen van het bestuur om de bezwaren mee te nemen in de volgende raadsvergaderingen. Over het gemeentehuis wordt niet meer gesproken.

Dodenherdenking anno 2012

De burgemeester van de gemeente Bronckhorst vindt dat het dit jaar tijd is om verder te kijken op de dodenherdenking van 4 Mei. In de plaats Vorden van dezelfde gemeente ligt een oorlogsbegraafplaats. Hier liggen niet alleen de gevallen geallieerden soldaten maar ook een tiental Duitse soldaten. Aan deze groep is nooit aandacht besteed omdat ze nou eenmaal soldaten van de vijand waren.

Het waren jonge jongens die verplicht moesten vechten in de allesvernietigende Blitzkrieg van Hitler. Net zo min als de geallieerde soldaten hadden zij geen keus. Ze moesten en wie niet ging werd tegen de muur gezet als landverrader en deserteur.

Vorden is vooral bekend vanwege zijn historie. Een tiental kastelen vertellen de geschiedenis van dit plaatsje. In de buurt van Eibergen is er veel verkeer over en weer tussen Duitsland en Nederland. Vele bezoeken regelmatig het stadje Vreden over de grens en vice versa. Voor de economie is het in de grensstreek van belang dat beide landen zaken doen met elkaar. Een goed voorbeeld hiervan is de stad Nijmegen en de stad Kleve. Zelfs ten tijde van de oorlog hielden deze betrekkingen niet op. Het dagelijkse leven ging gewoon door. Families die aan beide zijden van de grens woonden en altijd met elkaar hebben samengeleefd.

De burgemeester vindt het een nobel gebaar om ook stil te staan bij de Duitse graven. En waarom niet? Het waren ook mensen die huis en haard moesten verlaten om vervolgens gedood te worden in deze bloedige oorlog. Ik vind het al onbegrijpelijk dat er niet eerder een burgemeester is opgestaan met dit idee. Het komt de betrekkingen in de grensstreek ten goede en hiermee laat men zien dat de slachtoffers ook gezamelijk kunnen worden herdacht.

Nu is het Federatief Joods Nederland naar de rechter gestapt omdat zij dit ongepast vinden. Ook het joodse actiecomité Tradition is Our Future dreigt met acties en zelfs het Simon Wiesenthal Centrum in Jeruzalem heeft harde kritiek geuit op de burgemeester van Bronckhorst.

Al deze commotie om een tiental dienstplichtige soldaten die omgekomen zijn. Zij mogen van de joodse groeperingen niet herdacht worden tegelijkertijd met alle andere slachtoffers. Waarom niet? Is dit wederom een poging van deze actiegroeperingen om de nationale dodenherdenking te gijzelen? En zijn we niet in een tijd beland dat we kunnen stilstaan bij alle slachtoffers die omgekomen zijn in de Tweede Wereldoorlog en de oorlogen die daarop volgden?

 

 

 

 

Wil de schuldige opstaan.

De genocide in Armenië door Turkije. De massaslachting van Indianen door het Amerikaanse leger en de vernietiging van Hirosjima en Nagasaki. De genocide van Sebrenica door Servië Het bloedbad in Rwanda door de Hutu’s en veruit de grootste genocide in de geschiedenis is de dood van meer dan zes miljoen mensen door de Nazi’s in Duitsland. Een gebeurtenis waar de jonge Duitser nog regelmatig mee geconfronteerd wordt.
Nog altijd zijn er mensen, overal ter wereld, die een probleem hebben met Duitsland vanwege hun gedrag in de Tweede Wereldoorlog. De jonge duitser wordt nog regelmatig aangesproken voor de fouten die hun grootouders hebben begaan. Herhaaldelijk  moeten de jongeren zich verdedigen in discussies met niet Duitsers over 1940 – 1945. Een discussie waarin zij helemaal niet betrokken willen worden.  Ze hebben echter geen keuze want uit de weg gaan kan ze duur komen te staan. In het ergste geval zelf beschuldigd worden van nazisme.

Van 1933 tot en met 1945 hebben de Nazi’s getracht een totalitair system en een wereldrijk te creëren. Het Derde Rijk. Adolf Hitler was vastberaden om in de voetsporen te treden van de grote Romaanse leiders die heersten over Duitsland in het Eerste Rijk en de leiders van het Tweede Rijk aangevoerd door de Pruisische koning Willem I. Na de Franco – Pruisische oorlog van 1870 tot 1871.
De term Derde Rijk komt van de schrijver Arthur Müller van den Bruck in 1923. We mogen aannemen dat Hitler zich door hem heeft laten inspireren en zijn frustratie over de slappe houding van de Weimar Republiek.
Deze republiek, een parlementaire democratie, opgericht na de Eerste Wereldoorlog werd ten val gebracht door Hitler. Leider van de Nationaal Socialistische Duitse Arbeiders Partij.

De Tweede Wereldoorlog overtrof alle voorgaande grote oorlogen en de hel  barstte los. Hitler wist precies hoe hij de ellende waarin de duitsers verkeerden kon gebruiken om zijn populariteit sterk te laten groeien. Hij beloofde het volk banen, een gezonde economie en een machtig land met veel invloed in de wereld. Dit is precies wat hij deed maar op een manier die niemand had durven denken. Hitler wilde zijn Derde Rijk tegen elke prijs.

Hij beschuldigde met name de joden voor de armoede in Duitsland. Zijn frustratie naar deze bevolkingsgroep was groot vanwege hun succes in de zakenwereld. De joden wisten altijd van niets iets te maken en zodoende hun families te behoeden voor armoede. Voor Hitler was dit de ideale kans om hen als schuldigen aan te wijzen voor de ellende die heel het land onderging.
Wanneer de enorme wapenindustrie een heel arsenaal aan oorlogstuig heeft geproduceerd veroverde hij het grootste deel van Europa met zijn “Blitzkrieg.” De Europeanen leefden meer dan vijf jaar onder het juk van de onderdrukker. Zeven mijloen mensen ( 6 miljoen joden, 1 miljoen zigeuners, polen en andere bevolkingsgroepen) werden systematisch vermoord door de Nazi’s. In deze vijf jaar stierven er 47 miljoen burgers voordat de bevrijding van Europa in gang werd gezet door de geallieerden vanuit het westen en het oosten. Het einde van de bloedigste oorlog in de geschiedenis is in 1945 een feit.

 

De eerste na-oorlogse Kanselier, Konrad Adenhauer, realiseerde zich in welke situatie het land verkeerde na het ineenstorten van het Derde Rijk. Het was zijn zware taak en plicht om Duitsland er weer bovenop te helpen. De enorme schuldenlast aflossen en tegelijkertijd de economie weer opgang brengen. Zonder de Amerikanen en hun hulp programma voor Europa, het Marshall Plan, was dit nooit gelukt. Vanaf 1948 heeft de VS miljarden dollars geinvesteerd om de economieeen weer draaiende te krijgen. Sinds 1952, acht jaar na dato durfden de Duitsers weer hoop te hebben voor de toekomst.

De nieuwe strategie van Duitsland begon zijn vruchten af te werpen. Hard werken om het land weer op te bouwen en het zich bewust worden van de enorme schade die Hitler heeft aangericht in binnen- en buitenland. De nieuwe generaties leren op school wat WOII veroorzaakt heeft en hoe ze daar mee om moesten gaan. Ook leerden ze omgaan met de haatgevoelens van veel landen jegens hen en de duitser stelde zich altijd gematigd op. Pas sinds het millenium uitten ze hun gevoel van trots weer. Ze zwaaien hun vlaggen in grote aantallen bij sportevenementen en geloven weer in de kracht van Duitsland. Ze hebben van het verleden geleerd en de last van schuld tientallen jaren bij zich gedragen. Iets wat vele andere landen nog nooit hebben gedaan.
Nog geen jaar  na WOII hebben Nederlandse militairen  tot 1949 meer dan 30.000 tegenstanders vermoord in Indonesie om de monarchie weer te installeren nadat de Japanners in 1945 het land hadden verlaten. Tot de dag van vandaag wordt hier met geen woord over gerept in de geschiedenisboeken van Nederlandse scholen. De eerste officiele excuses volgden pas in 2011. De meeste jongeren weten helemaal niets over de genocide gepleegd door moordlustige nederlanders in Indonesie. In Engeland leren kinderen over het eens zo machtige Verenigde Koninkrijk maar helemaal niets over de gruwelijkheden begaan in Ierland, Schotland en overzeese kolonies. Of Oostenrijk die gebukt ging onder een dictatuur door de Kanselier Engelbert Dolfuss van 1933 tot 1938. In dat jaar werd het  geannexeerd door Nazi Duitsland en vele oostenrijkers kozen openlijk partij. En Italie, waar nog steeds veel aanhangers van Mussolini bestaan. Een dictator en vriend van Hitler. Tien jaar geleden reed ik richting Napels en tijdens een tankstop zie ik een rek vol met Mussolini bustes bij de ingang staan.
Zo zijn er nog een hondertal landen in de wereld die verantwoordelijk zijn voor volkerenmoorden maar tot de dag van vandaag alles verzwijgen. Dan kunnen we gerust stellen dat Duitsland heeft afgerekend met het verleden. Ze zijn door het stof gegaan, afgerekend met het verleden en nu kijkt men vooruit zonder schuldgevoel.